مهارت گوش دادن را بسیاری با شنیدن اشتباه می‌گیرند، در حالی که این مهارت همچون فن بیان نیاز به یادگیری دارد. مهارت گوش دادن در ارتباط با دیگران و یا موقعیت‌های شغلی تاثیر بسیار پررنگی دارد. بسیاری از افراد گمان می‌کنند شنونده‌های سراپاگوشی هستند که دارای مهارت گوش دادن می‌باشند، در حالی که اینطور نیست و بسیاری از این مهارت بی بهره‌اند. آموختن مهارت گوش دادن از طریق تکرار و تمرین امکان‌پذیر است که در نهایت می‌تواند باعث بهبود روابط اجتماعی و حتی رابطه زناشویی فرد شود. در ادامه اطلاعات کاملی از مهارت گوش دادن ارائه کرده‌ایم.

منبع : مهارت گوش دادن

تفاوت میان گوش دادن فعال و شنیدن

همانطور که اشاره کردیم بسیاری از افراد گوش دادن فعال را همان شنیدن تصور می‌کنند، در حالی که این دو بسیار با یکدیگر تفاوت دارند. عمل شنیدن یک فرآیند طبیعی در بدن هر انسان سالمی است.

گوش دادن فعال در واقع اصلی‌ترین بخش در ارتباط میان دو نفر است. چراکه در فرآیند گوش دادن نه تنها بایستی که حرف‌های طرف مقابل خود را بشنوید، بلکه باید به دیگر حالت‌های او شامل طرز بیان، شیوه‌ استفاده از زبان، لحن و حرکات بدنش نیز توجه داشته باشید و سعی کنید مفهوم حرف‌های طرف مقابل را متوجه شوید.

در فرآیند گوش دادن شما به چیزی بیشتر از گوش‌های خود احتیاج دارید و بایستی که بتوانید به طور همزمان پیام‌های کلامی و غیرکلامی را طی یک فرآیند شناختی، ذهنی و تحلیلی متوجه شوید.

در تعریفی دیگر اینگونه می‌توان گفت که فرآیند شنیدن توسط گوش و فرآیند گوش دادن توسط مغز انجام می‌شود. برای آشنایی با سایر مهارت های ارتباطی کلیک کنید.

اهمیت یادگیری مهارت گوش دادن 

مطابق تعاریفی که از گوش دادن ارائه کردیم، فرد باید در ارتباط با طرف مقابل ضمن شنیدن حرف‌های او، توانایی دریافت و درک آن‌ها را نیز داشته باشد.

در واقع با داشتن مهارت گوش دادن می‌توان ارتباط موثری با اطرافیان برای بدست آوردن یک موقعیت شغلی و … برقرار کرد. چراکه اگر فرد مهارت گوش دادن را نداشته باشد ممکن است از حرف‌های طرف مقابل خود برداشت‌های اشتباهی کند. دلیل درگیری و بحث بسیاری از زوجین نداشتن مهارت گوش دادن و عدم درک حرف‌های طرف مقابل است.

در حال حاضر اکثر افراد سعی دارند بیشتر بر روی مهارت‌های کلامی خود کار کنند، در حالی که اهمیت یادگیری مهارت گوش دادن بالاتر از داشتن فن بیان مناسب است. در ادامه به مهم‌ترین فواید برخورداری از مهارت گوش دادن اشاره کرده‌ایم:

همدلی و درک متقابل

بسیاری از افراد تمایل دارند در برخی شرایط با فرد مورد اعتماد خود که احساس نزدیکی به او دارند، درد و دل کنند. درد و دل کردن را می‌توان به اشتراک گذاشتن احساسات با یکدیگر معنا کرد.

در واقع فرد به دنبال کسی است که از مهارت گوش دادن برخوردار باشد و بتواند بدون قصاوت حرف‌های او را گوش دهد و درک کند.

فردی که از مهارت گوش دادن برخوردار باشد، می‌تواند به جای ارائه راهکار و یا نصیحت‌های تکراری، فقط به حرف‌های طرف مقابل گوش دهد و با او همدلی کند. در صورتی که طرف مقابل احساس کند حرف‌هایش شنیده می‌شود و درک متقابلی وجود دارد، حالش بهتر خواهد شد.

ایجاد صمیمیت

وقتی در رابطه‌ای طرفین با یکدیگر حرف می‌زنند، باید از مهارت گوش دادن نیز برخوردار باشند تا این گونه به طرف مقابل خود بگویند که برای حرف‌های‌شان اهمیت قائل هستند و او را درک می‌کنند.

حرف زدن و احساس رضایت از درک متقابل در نهایت زمینه ساز ایجاد صمیمیت است که ماحصل مهارت گوش دادن می‌باشد.

راه های تقویت مهارت های ارتباطی

گوش دادن به حرف‌های طرف مقابل در واقع یک فرآیند یک سویه نیست که فقط حرف‌های گوینده شنیده و درک شود. در واقع شما اگر از مهارت گوش دادن برخوردار باشید با استفاده از یک مهارت‌‌ارتباطی غیرکلامی می‌توانید بر طرف مقابل خود تاثیر بگذارید.

کم شدن اختلافات

لازم است مجدد اشاره کنیم که دلیل ایجاد درگیری و تنش میان بسیاری از افراد به ویژه زوج‌های جوان نداشتن مهارت لازم در گوش دادن است.

چراکه اگر فرد در زمان صحبت با طرف مقابل احساس کند که او به واسطه کار کردن با گوشی و یا … به حرف‌هایش گوش نمی‌دهد و درک درستی از آن‌ها ندارد، دلخور و ناراحت می‌شود و حتی ممکن است صحبت کردن تبدیل به بحت و دعوا و البته مشاجره شود.

بنابراین با قطعیت می‌توان گفت که افزایش مهارت گوش دادن باعث کاهش اختلافات و حتی درگیری و بحث میان زوجین می‌شود.

کاهش سوءتفاهمات

بسیاری از افراد وقتی با شخص دیگری در حال صحبت هستند، بدون اینکه طرف مقابل حرف‌هایش تمام شود و منظور خودش را از صحبت‌هایش بگوید، حرف او را قطع می‌کنند تا به او پاسخ دهند.

در واقع این فرد از مهارت گوش دادن برخوردار نیست چراکه به جای گوش دادن به حرف‌های او و درک آن‌ها، فقط به احساسات خود توجه می‌کند و می‌خواهد پاسخ خود را سریعا ارائه دهد. گوش ندادن نیز باعث می‌شود او به طور کامل حرف‌های طرف مقابل را متوجه نشود و سوء تفاهم‌ها ایجاد شود.

دلایل عدم گوش دادن فعال

اشاره کوتاهی کردیم که مهارت گوش دادن نیز همانند مهارت‌های کلامی نیاز به یادگیری دارد و با تمرین و تقویت کم کم بهبود می‌یابد. از مهم‌ترین دلایل عدم گوش دادن فعال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پیش گویی‌های خودکام بخش : این اصطلاح در روانشناسی بدین معناست که فرد در ذهن خود برخی پیش فرض‌ها دارد و وقتی با فرد دیگری در حال حرف زدن است به دنبال شواهدی است که پیش فرض‌های ذهنی خود را ثابت کند. مثلا وقتی با فردی در حال حرف زدن است، در ذهن خود به طور پیش فرض فکر می‌کند آن فرد در میان حرف‌های خود قصد توهین دارد و به جای گوش دادن به او فقط به دنبال این است که این پیش فرض ذهنی خود را از میان حرف‌های او خارج کند.
•  عدم تمرین و تکرار مهارت گوش دادن فعال : مهارت گوش دادن فعال با تمرین و تکرار تقویت می‌شود. این مهارت ممکن است به صورت ذاتی در برخی افراد وجود داشته باشد، اما در غیر اینصورت بایستی که همانند مهارت کلامی آن را یاد گرفت.
• کم توجهی و عدم تمرکز : گاهی فرد در حین گوش دادن به حرف‌های طرف مقابل تمرکز خود را از دست داده و حواسش پرت می‌شود و نمی‌تواند به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهد.
•  ذهن قضاوتگر : این دسته از افراد تمرکزی بر اصل حرف طرف مقابل ندارند و فقط به دنبال موضوعی برای قضاوت هستند.

راه های تقویت گوش دادن فعال

در این قسمت از مقاله سعی کرده ایم به برخی راهکارهای موثر در جهت تقویت گوش دادن فعال اشاره کنیم:

بگذارید طرف مقابل حرفش را بزند

وقتی در حال صحبت کردن با شخص دیگری هستید، اجازه دهید او حرف‌هایش را کامل کند. برای این کار نباید حرفش را قطع کنید و یا سعی نکنید در میان حرف‌هایش جمله‌ای اضافه کنید و فقط لازم است ساکت باشید و گوش دهید تا او حرف‌هایش را تمام کند.

پس از اتمام صحبت‌های طرف مقابل می‌توانید راجع به چیزهایی که شنیده‌اید شما هم حرف بزنید.

هنگام گوش دادن حتما به فرد مقابل نگاه کنید

وقتی شخصی در حال صحبت کردن با شماست باید به او نگاه کنید، چراکه نگاه کردن به اطراف یا سرگرم شدن با گوشی می‌تواند این حس را در او القا کند که حرف‌هایش برایتان اهمیتی ندارد.

نگاه کردن به طرف مقابل زمانی که در حال حرف زدن با شما است، باعث می‌شود که توجه و تمرکز کافی برای شنیدن و درک صحبت‌های او را داشته باشید.

هنگام گوش دادن به دنبال پاسخ دادن نباشید

برخی از افراد زمانی که طرف مقابل در حال صحبت کردن است، به جای گوش دادن و درک حرف‌های او به طور همزمان به دنبال این هستند که پاسخ خود را آماده کنند.

برای گوش دادن فعال ابتدا باید تمام حواس خود را به حرف‌های طرف مقابل بسپارید و وقتی حرف‌هایش تمام شد اندکی تامل کنید و سپس جواب دهید. با شنیدن درست حرف‌های طرف مقابل مطمئنا پاسخ درستی نیز به او خواهید داد.

سوال بپرسید

از مهم‌ترین نشانه‌های گوش دادن فعال، پرسیدن سوال است. البته نه بدین معنی که حرف‌های طرف مقابل را قطع کنید و سوال بپرسید. بلکه اجازه دهید حرف‌های گوینده تمام شود و اگر موضوعی برایتان مبهم بود، آنگاه می توانید سوال خود را بپرسید. اینکار این پیام را به طرف مقابل می رساند که برای حرف هایش احترام قائل هستید.

همدلی کنید

بارها اشاره کردیم که گوش دادن فعال به معنای شنیدن حرف‌های طرف مقابل و درک آن‌هاست. می‌توانید برای درک بهتر صحبت‌های گوینده از دید او به ماجرا نگاه کنید و به عبارتی با او همدلی نمایید.

کنار گذاشتن تعصبات شخصی

وقتی شخصی در حال صحبت کردن با شماست اجازه دهید نظراتش را بیان کند، حتی اگر نظرات او بر خلاف میل شما باشد نباید به دلیل تعصبات شخصی در جبهه مقابل قرار بگیرید. می‌توانید پس از تمام شدن حرف‌های او نظر خود را بگویید.

سخن آخر

وقتی در حال صحبت کردن با شخص دیگری هستید، او انتظار دارد شما با برخورداری از توجه و تمرکز کافی به حرف‌هایش گوش دهید. برای گوش دادن فعال فقط باید سعی کنید حرف‌های او را متوجه شوید و با نگاه کردن به او و تایید حرف‌هایش توجه خودتان را به طرف مقابل نشان دهید.

همانطور که نداشتن مهارت کافی در حرف زدن باعث می‌شود که طرفین حرف‌های یکدیگر را متوجه نشوند، نداشتن مهارت گوش دادن نیز باعث می‌گردد افراد درک صحیحی از صحبت‌های یکدیگر نداشته باشند.

معمولا در میان زوج‌های جوان این مشکل وجود دارد و گاها عدم برخورداری از مهارت گوش دادن باعث جدایی آن‌ها می‌شود. مهارت گوش دادن اکتسابی و قابل تقویت است که می‌توانید برای یادگیری آن با یک روانشناس در ارتباط باشید.

برای دریافت مشاوره در زمینه مهارت گوش دادن می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.